Even knipperen we met onze ogen als we de donkere tunnel uitrijden. Langzaam vullen de rijbanen van de snelweg weer ons gezichtsveld. En daar, aan de horizon, tekenen zich de contouren van de Tafelberg af. We zijn terug! Elf maanden na vertrek uit Kaapstad rijden we Kaapstad weer in.

Onvermijdelijk natuurlijk, maar het einde van de reis was al een tijdje hard aan het roepen. Mailen met de makelaar met een half streepje bereik bovenop een berg in Zimbabwe, omdat we voor de eerste maanden een huurwoning moeten regelen. Videobellen met mogelijke kopers voor onze trouwe Land Cruiser. Tijdens het ontbijt in Harare een vlucht naar Amsterdam boeken. In de wachtruimte van de Toyota-garage een nieuw arbeidscontract tekenen. En ondertussen dus nog even terug naar Kaapstad rijden, een rit van bijna 4.000 kilometer vanuit Lusaka.

Op de bon

Lusaka dus, de plaats waar dit reisverslag begint (en het vorige eindigde). Vanuit de Zambiaanse hoofdstad rijden we naar het zuiden, richting Zimbabwe. Dat is niet de snelste route naar Kaapstad, maar we hebben nog een paar weken de tijd en willen graag het oostelijke deel van Zimbabwe bezoeken.

Zambia laat ons echter niet zomaar gaan. Op weg naar de grens worden we gelaserd door een paar overijverige agenten. Het was te verwachten dat dit een keer zou gebeuren. In Zambia staan bijna nooit borden die het eind van een stadje markeren, dus je moet altijd maar een beetje inschatten wanneer je weer harder mag rijden. Dat was in dit geval dus te snel, ook al reden we al een kilometer of vijf door niemandsland. Ik krijg een bekeuring van omgerekend 15 euro, maar het duurt allemaal even omdat ik niet de enige ben die is aangehouden.

Als de dienstdoende politiemevrouw eindelijk mijn bekeuring kan uitschrijven, vraag ik of ze zo vriendelijk wil zijn om mij eerst het bewijs op de lasergun te tonen. We lopen naar de laserbromsnor die met veel tegenzin op zoek gaat naar de foto. Elke minuut die hij aan het terugspoelen is op zijn camera, kan hij geen nieuwe auto’s aanhouden. Dat. Is. Natuurlijk. Echt. Heel. Vervelend. Voor. Deze. Meneer. Na 15 minuten hebben ze eindelijk het juiste filmpje gevonden.

Geen stroom

Nadat ik de bekeuring heb betaald vervolgen we onze weg en steken de grens met Zimbabwe over. We zijn terug in dit bijzondere land, met zijn roerige geschiedenis en superlieve mensen. De eerste nacht kamperen we op een heel mooi plekje, direct aan de brede Zambezi-rivier. Groepjes nijlpaarden liggen te knorren op de zandbank middenin de snelstromende rivier. En de zon gaat prachtig onder, terwijl het geluid van trompetterende olifanten langzaam plaatsmaakt voor dat van tjirpende krekels. Een heldere sterrenhemel, een aangename 25 graden en een knisperend kampvuurtje; het laatste deel van onze reis gaat in, en dat beseffen we op dit soort bijzondere momenten maar al te goed.

De volgende dag rijden we naar de hoofdstad Harare, een van de meest ambivalente steden waar we ooit zijn geweest. Een groot deel van de stad bestaat uit glimmende winkelcentra en brede, schaduwrijke lanen met grote huizen. Maar ook met enorme gaten in de weg, waar glanzende Mercedessen stapvoets tussendoor slingeren. Al die grote huizen hebben negentien uur per dag geen stroom. Elektriciteit is alleen beschikbaar tussen 12 en 5 uur. In de nacht… En dan is er ook nog een waterprobleem, waardoor veel mensen het water dan maar zelf uit de grond pompen. Maar een pomp werkt op elektriciteit.

Kamperen aan de Zambezi-rivier | Zonsondergang

Met de groetjes uit Noord-Korea

In Harare staat het megalomane Heroes Acre, een oorlogsmonument voor soldaten die zijn omgekomen tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van Zimbabwe. Het is een bizarre plek. Het is er doodstil en we zijn de enige bezoekers. We lopen de lange trappen op om uit te kijken over de stad. Het ontwerp van dit enorme monument komt rechtstreeks uit Pyongyang en er zijn tijdens de bouw Noord-Koreaanse architecten overgevlogen om alles in goede banen te leiden. Op de top is een graftombe voor ex-president Robert Mugabe gebouwd, maar er is nergens bewaking en het is een rommeltje rondom het ronde gebouwtje. Er staat wel een kist in, maar als we het navragen blijkt hij niet hier te zijn begraven maar in zijn geboortedorp, zoals zijn familie wilde. Sindsdien zit de regering met een lege tombe bovenop het prestigieuze monument.

Naast stroom en water heeft Zimbabwe nog een tekort: geld. Door de hyperinflatie van de Zimbabwaanse dollar kun je als toerist alleen met Amerikaanse dollars betalen. Als je die kunt krijgen, tenminste. Want als ik op maandagochtend ‘even’ ga pinnen, staan er enorme rijen voor de geldautomaten. Na een half uur wachten ben ik eindelijk aan de beurt en blijkt dat de lokale bank ook nog eens een toeslag van 28 dollar rekent voor een geldopname. Maar contact geld heb je nu eenmaal nodig in Zimbabwe, omdat je bijna nergens met kaart kunt betalen. Er zijn ook geen dollarcenten in omloop, dus je krijgt bij de kassa soms wisselgeld in de vorm van snoepjes of chocolaatjes.

Heroes Acre | Het rommelige ‘graf’ van Mugabe | Uitzicht over Harare

Weggejaagd

We houden van Zimbabwe, het is echt een prachtig en heel bijzonder land. Maar het is ook een intrigerend land, waar je op veel plekken voelt dat er in het verleden dingen zijn stukgemaakt, letterlijk en figuurlijk. De vorige president Mugabe begon rond het jaar 2000 met het verdrijven van alle witte boeren. Met geweld werden ze van hun land gejaagd. De grond werd herverdeeld, waarbij vriendjes van Mugabe vooraan in de rij stonden. Maar met het verdrijven van de boeren verdween ook alle landbouwkennis. Mensen wisten niet wat ze met het land aan moesten, hoe ze de machines moesten onderhouden. En dus werd alles van waarde, van tractoronderdelen tot irrigatiepijpen, uit de boerenbedrijven gesloopt en verkocht, waardoor er slechts lege stukken grond overbleven. Dit was het failliet voor Zimbabwe als graanschuur voor zuidelijk Afrika.

Als we van Harare richting het zuiden rijden dan zien we veel graanvelden die weer hersteld zijn. De laatste jaren is een deel van de boeren en hun expertise teruggekeerd. Maar we zien ook veel dood land, waar kaarsrechte zandwegen doorheen lopen die ooit weelderige oprijlanen zijn geweest. De afgebrokkelde poorten en ingestorte boerderijen vertellen de rest van het verhaal.

De schoonheid

Na het verval komt de schoonheid. We laten de graanvelden, of wat daar van over is, achter ons en rijden de Eastern Highlands in. Dat is de verzamelnaam voor een aaneenschakeling van nationale parken, waar we van het ene naar het andere spectaculaire vergezicht rijden of wandelen. De eerste avond krijgen we daarvan al een voorproefje en kijken we vanaf ons kampeerplekje uit over granieten rotsen, die sierlijk maar willekeurig in het landschap liggen. De volgende ochtend zien we daar niks meer van. Het miezert en het is koud, dus we steken de open haard aan in de overkapping die naast onze auto staat. Gelukkig stopt de regen in de loop van de middag en kunnen we nog even op pad. We maken een korte wandeling en strijken neer op een rots, terwijl de zon langzaam door de wolken prikt en de rotsblokken in het dal onder ons hun lichtgrijze kleur terug geeft.

De volgende dag rijden we naar een spectaculair uitzichtpunt. Met de naam World’s View mag je wel wat verwachten, maar toch. Wát een weidsheid en wát een schoonheid. We zouden hier uren kunnen zitten, maar de regen komt er weer aan. We zijn net op tijd terug bij de auto als de hemel open barst. Het laatste stukje regenseizoen stort omlaag, terwijl we over de blubberige wegen naar ons volgende overnachtingsadres glibberen. Dat is de boerderij van Debby, waar we kamperen in haar prachtige tuin. Ze vertelt bijzondere verhalen over het leven en werken in Zimbabwe. Over de angst die ze nog elke dag heeft om alles kwijt te raken. Over hoe haar vader is omgekomen door een verdwaalde bermbom, die is achtergebleven na de onafhankelijkheidsoorlog.

We blijven een paar dagen hangen op het rustgevende platteland van Zimbabwe en ontmoeten overlanders Adam uit Canada en Michelle uit Zimbabwe, die nu allebei in Engeland wonen. Michelle moest als kind met haar gezin de boerderij waar haar vader werkte verlaten en vertelt dat ze eerder deze week, na 30 jaar, de plek van haar jeugd heeft opgezocht. Dezelfde man die toen haar gezin heeft verjaagd woont er nog steeds, maar van haar oude huis is alleen nog een karkas over. De ooit groene tuin is nu een dor grasveld, de schuren zijn ingestort en de machines zijn weg. Zimbabwe is het land van de intrigerende verhalen.

Onderweg | Uitzicht wandeling bij camping | World’s View | Het platteland van Zimbabwe | Kamperen in de tuin

Aan de kant voor de presidentsvrouw

We nemen afscheid van Debby, die ons waarschuwt dat we onderweg waarschijnlijk een konvooi tegemoet rijden, omdat de vrouw van de president vandaag een school in de buurt bezoekt. We zijn nog geen 5 minuten onderweg of we komen een politieauto tegen die recht op ons inrijdt. Uit het raam hangt een boos kijkende agent, die ons met wilde gebaren de berm in stuurt. Na een minuut volgt een rits van zo’n vijftien Land Cruisers, gevolgd door de ondersteunende diensten zoals ambulance en een pick-up met een dixie in de laadbak. Op de deur zit een sticker met ‘Ladies’.

Hoewel we al een paar prachtige voorproefjes van de Eastern Highlands hebben gezien, gaan we vandaag pas het eerste nationale park in, Nyanga. Eerst rijden we naar een uitzichtspunt, maar de weg is half weggespoeld en overgroeid tijdens het regenseizoen. Met de terreinversnelling ingeschakeld hobbelt onze Land Cruiser langzaam maar zeker naar boven. Het uitkijkpunt zelf is ook een beetje overgroeid, maar tussen de bomen door ontvouwt zich een indrukwekkend panorama. Een groene hoogvlakte eindigt abrupt in een kloof, waar honderden meters lager met hoge snelheid een rivier doorheen dendert. Mooi, ongelooflijk mooi.

Dat is nog maar het begin van een indrukwekkende dag. In een ander deel van Nyanga zien we twee enorme watervallen, die meer dan 700 meter naar beneden storten langs een rotswand die bijna nooit in de zon ligt. Boven de kloof waar een van de watervallen begint hangt een metalen brug. Deze skywalk is voor Ellemieke een beetje te hoog en te wiebelig, dus ik ga gezekerd aan een metalen kabel alleen de brug op. Onder mij is meer dan 700 meter lucht. En voor mij strekt de Honde-vallei zich uit. Zimbabwe, Zimbabwe, wat ben je indrukwekkend.

Uitzichtpunt in Nyanga | Overgroeid weggetje | Nog meer uitzicht | Selfie | Waterval die 700 meter omlaag dondert | Skywalk

Slapen naast een elektriciteitscentrale

Aan het eind van de middag rijden we omlaag, de vallei in. We hebben een vreemd, maar ook bijzonder kampeerplekje op het oog naast een waterkrachtcentrale. Die ligt midden in het bos aan de rivier, op een prachtige plek dus. We kopen een ticket bij het kantoor van het bedrijf dat de centrale runt en rijden over smalle, steile weggetjes naar de camping toe. Het is inderdaad een plek met twee gezichten. Het elektriciteitsstation staat direct naast de kampeerplekken, maar als je de andere kant op kijkt zit je midden in het bos. Het pittoreske riviertje dat in een bocht om de camping heen stroomt, overstemt het geluid van de centrale. Zoals op zoveel plekken in Zimbabwe, zijn we de enige gasten.

De volgende dag krijgen we een rondleiding in de centrale, die er gloednieuw uitziet. Enorme generatoren zetten de waterkracht om in elektriciteit. Het bedrijf levert de stroom aan het overheidsnet. Het land kan wel wat extra elektriciteit gebruiken, dus je zou denken dat dit soort initiatieven worden gestimuleerd. Maar ook hier is de praktijk weerbarstig. Omdat er een tekort is aan buitenlandse valuta, wordt het bedrijf door de overheid, tegen de afspraken in, in waardeloze Zimbabwaanse dollars betaald. Daarmee kan de centrale niet onderhouden worden, want de onderdelen voor de machines moeten uit Europa worden geïmporteerd. En dus blijven verdere investeringen en uitbreidingen voorlopig uit.

Riviertje bij de elektriciteitscentrale | Kamperen naast het basisstation | Eén van de machines van de krachtcentrale | Onderweg door de Honde-vallei

Gesmolten ijs

De volgende dag rijden we de vallei weer uit naar de volgende stop, de Vumba Mountains. Onderweg zien we de eerste rotsen al opdoemen, ze liggen als enorme, half gesmolten bolletjes pistache-ijs in het uitgestrekte landschap. We kamperen bovenop een bolletje pistache-ijs, naast een verlaten vakantiechalet. We klappen onze campingstoeltjes uit op de vervallen veranda, zetten een chille playlist op en steken een vuurtje aan. Onze laatste maand in Afrika is ingegaan, dus van dit soort bijzondere momentjes moeten we extra hard genieten.

Als we wakker worden is de heuvel waarop we staan gevangen in de mist, dus we stellen de wandeling die we willen maken nog maar een dagje uit. De middag erop gaan we alsnog op pad. De wandeling eindigt bij een groot, hellend plateau met mooi uitzicht over het Chicambameer in Mozambique.

Pistache-ijs in het avondlicht | Mooi bloemetje | Chicambameer | Wandeling in de Vumba Mountains

Elfenland

Na Vumba rijden we naar de Chimanimani Mountains, een ruige bergketen met sprookjesachtige watervallen. En zoals overal in Zimbabwe hebben we al dat moois voor onszelf. De lieflijke Tessa’s Pool, waar ik een duik neem in het ijskoude water, is helemaal verlaten. Er komt een mooi watervalletje uit in het ronde poeltje, waar een palmboom dramatisch pittoresk boven het water hangt. Dit is zo’n plekje waar je de hele dag wel kan blijven hangen. Maar de zon gaat bijna onder en dus rijden we naar een campinkje in de buurt. Terwijl de bergen van Chimanimani langzaam in een rode gloed worden gehuld, komt de Suzuki Jimny van Adam en Michelle de camping op gereden. We hebben een gezellige, maar koude avond bij het kampvuur.

Als Tessa’s Pool sprookjesland is, dan zijn de Breidl Veil-watervallen die we de volgende dag bezoeken elfenland. Meneer Tolkien had het niet mooier kunnen verzinnen. En dan moet de echte wandeling in dit prachtige gebergte nog beginnen. Na een ijskoude nacht (nou ja, dat wat wij inmiddels ijskoud noemen na bijna een jaar Afrika dan…) gaan we de volgende dag omhoog. We vallen van het ene in het andere spectaculaire vergezicht. Dit is het land van duizend tinten lichtgroen, waarvan de hoogvlaktes bezaaid liggen met enorme stenen en rotsblokken. Alsof iemand met dynamiet een berg heeft opgeblazen en alle stukjes met een grote boog in de omgeving zijn beland. We zien groene dalen met lieflijke stroompjes en bomen waar het mos als de snor van een oude tovenaar over de takken hangt. We lunchen bij de belachelijk mooie Paradise Pool. Het is prachtig, indrukwekkend, imposant, betoverend. Ik weet niet meer wat voor woorden ik nog kan bedenken die rechtdoen aan wat we zien.

Onderweg vertelt gids Tendai, die de week erna met pensioen gaat, mooie verhalen over zijn leven als gids in verschillende wildparken in Zimbabwe. En weten wij hem op de kast te krijgen door te vertellen dat we een paar meter onder zeeniveau wonen. ’s Avonds terug op de camping ontmoeten we Tom en Olivia uit Zwitserland, die rondreizen met hun zeer Instagram-waardige, mintgroene Land Rover. Ze slepen al anderhalf jaar een gloednieuwe gitaar mee in de auto, met het idee ‘om tijdens de reis gitaar te leren spelen’. Op de camping in Zimbabwe wordt het instrument voor het eerst in Afrika uit zijn hoes geritst. Het blijkt namelijk dat Adam wél gitaar kan spelen, en hij voorziet de koude avond van warmte met Canadese countryliedjes.

Riviertje oversteken | Tessa’s Pool | Nog een riviertje oversteken | Uitzicht op de Chimanimani-bergen | Breidl Veil Falls | Wandeling in Chimanimani | Paradise Pool

Great Zimbabwe

We laten na een paar fantastische weken de Eastern Highlands achter ons en rijden naar het midden van het land. Daar liggen de ruïnes van Great Zimbabwe, die we met Tom en Olivia bezoeken. Bij ruïnes van oude beschavingen denk je misschien eerder aan de Maya’s of Chinese dynastieën en niet aan Afrika. Mede daarom is Great Zimbabwe zo bijzonder. Het huidige Zimbabwe is zelfs vernoemd naar deze oude stad met zijn cementloze muren. Die muren staan hier en daar nog overeind of zijn herbouwd, maar zoals zo vaak bij dit soort ruïnes heb je wel wat fantasie nodig om te bedenken hoe het eruit heeft gezien.

Omdat we nog wat wasjes moeten doen en er een heerlijk zwembad bij de camping in de buurt van Great Zimbabwe is, blijven we nog een dagje extra hangen voordat we doorrijden naar Matobo National Park in het westen van Zimbabwe. Daar kamperen we met uitzicht over het bijzondere landschap, met zijn gestapelde rotsblokken en grote granieten heuvels. In het nationale park zelf zijn de meeste weggetjes ondergelopen en overgroeid, maar nergens zo erg dat we er niet kunnen rijden. We beklimmen een aantal rotsen voor een 360 graden uitzicht.

Kamperen aan een meertje | Brutaal aapje | Great Zimbabwe | Groepsfoto met Tom en Olivia | Zonsondergang bij Matobo National Park | Kamperen aan de rand van het nationale park | Uitzichten van Matobo National Park

Rechte lijn door de woestijn

En daarmee nemen we afscheid van Zimbabwe en eigenlijk ook alvast een beetje van deze reis. Vanaf nu staan onze dagen in het teken van terugrijden naar Kaapstad en dingen regelen voor de terugreis. Via Botswana cruisen we naar Zuid-Afrika. De laatste grensovergang is de snelste van deze reis, binnen 20 minuten staan we aan de andere kant en zijn we weer terug in Zuid-Afrika! Het valt ons nu pas op, nu we in relatief korte tijd veel kilometers maken, hoe georganiseerd en opgeruimd Botswana, Zuid-Afrika en in iets mindere mate Zimbabwe zijn vergeleken met de meer noordelijke landen. Hoe dan ook, Kaapstad wacht op ons!

Om daar te komen moeten we eerst nog bijna 1.200 kilometer door de Great Karoo, de enorme woestijn die een groot deel van Zuid-Afrika beslaat. Het navigatiesysteem heeft weinig te doen: ‘Volg de weg voor 400 kilometer’. Dan is er een rotonde of een kruising in een slaperig woestijnstadje en daarna weer een hele tijd niets. Toch is het een prachtige route, we waren bijna vergeten hoe mooi Zuid-Afrika is. Omdat we toch nog iets van het gebied willen zien dat niet met 100 km/u voorbijtrekt, kamperen we de laatste nacht met onze daktent in het nationale park Karoo. Hierna rijden we naar Kaapstad en zullen we alleen nog in appartementjes slapen. En dus nemen we afscheid van bijna elf maanden kamperen met een heerlijke barbecue en natuurlijk een kampvuurtje. Onder een heldere sterrenhemel klimmen we voor de laatste keer het krakende trappetje op naar onze daktent, ons huisje.

Lange rechte weg door de woestijn | De heuvels van de Great Karoo

Waar het allemaal begon

En zo rijden we de tunnel uit, de Tafelberg tegemoet. Kaapstad, we zijn er weer. De cirkel is rond. De volgende dagen staan in het teken van de auto opruimen en schoonmaken, spullen uitzoeken, een laatste bezoekje aan de garage en het keuringsstation. Ons trouwe huisje op wielen is namelijk verkocht! Hij blijft in Kaapstad achter voor de reisgekke Ton en Hanneke, die letterlijk op een kwartiertje rijden bij ons vandaan wonen. Zij nemen de Land Cruiser vanaf volgend jaar mee op nieuwe avonturen in Afrika.

De laatste rit met de zwarte Land Cruiser is naar de stalling aan de rand van Kaapstad. Daar parkeren we (nu nog) onze Land Cruiser onder het doek en kijken nog een laatste keer achterom. We gaan zijn sterke dieseltje missen, zijn fijne stoelen, zijn koude airco. En het gevoel dat we altijd op hem konden rekenen. Dag trouw reismaatje. Het ga je goed.

Om de cirkel helemaal rond te maken verblijven deze laatste paar dagen in de fijne wijk Gardens, in hetzelfde huisje waar we een jaar geleden begonnen. Een huisje dat misschien wel in het mooiste straatje van Kaapstad staat. Elke dag lopen we naar het eind van het straatje, kijken even naar rechts, naar de Tafelberg, en slaan dan af naar Kloof Street met zijn fijne barretjes en heerlijke restaurantjes. Zaterdag vliegen we terug en zit het erop. Een jaar reizen door Afrika. Het was een fantastisch avontuur, soms uitdagend, soms ingewikkeld, maar het zijn herinneringen voor het leven. In een afsluitende blog zullen we dat in Nederland allemaal nog wel eens op een rijtje zetten. Maar voor nu zwaaien we voor het laatst af vanuit Afrika. Bye!

We made it! Terug in Kaapstad

Onze route: Lusaka – Zambezi-rivier – Harare – Nynaga NP – Vumba Mountains – Chimanimani NP – Great Zimbabwe – Matobo – Francistown – Lobatse – Kimberley – Karoo NP – Kaapstad